# Thông tin nhà ở: Tại sao phải cung cấp cho Nhà nước?
Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 94/2024/NĐ-CP về hệ thống thông tin nhà ở và thị trường bất động sản, với một quy định mới gây chú ý: từ năm 2026, cá nhân sẽ phải cung cấp thông tin về sở hữu nhà ở để tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia.
## Phục vụ quản lý thị trường bất động sản
Theo dự thảo mà Bộ Xây dựng đang xây dựng, cả tổ chức và cá nhân tại Việt Nam và nước ngoài sẽ phải cung cấp các thông tin quan trọng về nhà ở đang sở hữu. Các thông tin này bao gồm: thông tin nhận dạng cá nhân (họ tên, số định danh, giấy tờ pháp lý), chi tiết về nhà ở sở hữu như loại hình nhà, địa chỉ cụ thể, diện tích sử dụng, số lượng bất động sản, thời hạn và hình thức sở hữu, cũng như tình trạng pháp lý hiện tại.
Bên cạnh đó, dự thảo còn bổ sung các dữ liệu liên quan đến việc thụ hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở. Các thông tin cần cung cấp bao gồm: định danh cá nhân, loại hình thụ hưởng (như nhà ở xã hội, nhà dành cho người có công, nhà cho hộ nghèo, cận nghèo…), số lượng và khoảng thời gian được thụ hưởng.
## Giải pháp minh bạch hóa thị trường
Bộ Xây dựng khẳng định quy định mới này sẽ góp phần nâng cao chất lượng dữ liệu, đồng thời tăng cường minh bạch hóa thị trường và hỗ trợ hiệu quả việc điều tiết cung – cầu, từ đó đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân.
Nhiều chuyên gia trong ngành đánh giá chủ trương thu thập dữ liệu một cách toàn diện là hoàn toàn cần thiết để định hướng cho một thị trường bất động sản minh bạch và lành mạnh hơn. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu đầy đủ và được xác thực thực sự sẽ giúp công khai thông tin về nguồn cung, cầu, giao dịch và giá cả, qua đó giảm thiểu tình trạng đầu cơ, thổi giá tạo “sốt ảo” và hạn chế nguy cơ đóng băng thị trường.
Một chuyên gia bất động sản có uy tín chia sẻ: “Khi có hệ thống dữ liệu đầy đủ và chính xác, rủi ro người dân mua phải bất động sản không rõ pháp lý hoặc đang trong trạng thái tranh chấp sẽ giảm đáng kể. Đối với Nhà nước, việc quản lý thuế, chống rửa tiền và kiểm soát dòng vốn đầu tư cũng sẽ thuận lợi hơn nhiều.”
## Góc nhìn trái chiều về khả thi
Tuy nhiên, cũng có những quan điểm trái chiều về tính khả thi của quy định này. TS. Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, nhận định việc yêu cầu kê khai dữ liệu nhà ở như dự thảo đưa ra là “chưa khả thi về mặt quản lý nhà nước”.
Ông Thuận lập luận rằng công tác thống kê và quản lý đất đai hiện nay đang được thực hiện theo thửa đất và tờ bản đồ, do Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, với sự phối hợp chặt chẽ của Bộ Công an trong quá trình làm sạch dữ liệu. “Mục tiêu quản lý đất đai cơ bản là quản lý dữ liệu từ các thửa đất, số tờ, số thửa chứ không phải từ căn nhà trên đất” – ông giải thích.
Theo quan điểm của TS. Thuận, việc thống kê dữ liệu nhà ở là bất khả thi bởi Việt Nam có hàng chục loại nhà với tình trạng pháp lý khác nhau: nhà tạm, nhà không phép, sai phép, nhà có sổ, không sổ, nhà tranh chấp, nhà vô chủ… Chất lượng của số liệu sẽ bị ảnh hưởng nếu buộc người dân phải kê khai thông tin về nhà ở, dẫn đến tình trạng trùng lặp, thiếu chính xác và chồng chéo giữa các cơ quan quản lý.
## Đề xuất tập trung vào quản lý đất đai
Ông đề xuất cần tập trung dữ liệu dân cư về một đầu mối là Bộ Nông nghiệp và Môi trường – đơn vị hiện đang quản lý dữ liệu đất đai thống nhất. “Bộ Xây dựng nên ưu tiên hoàn thiện quy trình cấp phép xây dựng, hướng dẫn đăng ký nhà ở trên nền tảng số gắn với dữ liệu lô – thửa thay vì đi thống kê nhà” – ông kiến nghị một cách thẳng thắn.
Theo TS. Thuận, Nhà nước đang trong giai đoạn làm sạch dữ liệu quốc gia và dữ liệu dân cư, trong đó lấy thửa đất làm gốc. Vì lẽ đó, việc nên tránh phân tán dữ liệu sang nhiều cơ quan. Chỉ sau khi dữ liệu đất đai hoàn chỉnh và đồng bộ, việc triển khai các nội dung liên quan đến nhà ở sẽ hợp lý và hiệu quả hơn rất nhiều.
Quy định này nếu được thông qua sẽ tạo ra sự thay đổi lớn trong cách thức quản lý thông tin bất động sản tại Việt Nam, và việc thu thập ý kiến từ các chuyên gia và người dân chắc chắn sẽ góp phần hoàn thiện dự thảo nghị định quan trọng này.
