# Giá đất thị trường chỉ lên: Quan điểm của Chánh án TAND tối cao
Trong phiên thảo luận tại tổ sáng nay về dự thảo Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, Chánh án Tòa án nhân dân (TAND) tối cao Nguyễn Văn Quảng đã đưa ra quan điểm gây chú ý về cơ chế xác định giá đất theo thị trường.
Theo Chánh án Nguyễn Văn Quảng, nếu tiếp cận theo cách giá đất phải phù hợp với thị trường, thì giá đất chỉ có thể tăng lên. “Làm gì có chuyện giữ nguyên hoặc giảm xuống”, ông khẳng định.
## Dự thảo nghị quyết bổ sung 4 trường hợp Nhà nước thu hồi đất
Dự thảo nghị quyết đang được Quốc hội xem xét đề xuất bổ sung 4 trường hợp Nhà nước có thể thu hồi đất, trong đó có 3 trường hợp thu hồi để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo đó, giá đất bồi thường và giá đất tái định cư sẽ được xác định theo bảng giá đất kết hợp với hệ số điều chỉnh.
Nhận xét về cơ chế định giá này, ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng – đại biểu Quốc hội đã bày tỏ quan điểm cho rằng, giá đất theo quy định của Luật Đất đai hiện hành phải có tư vấn để xác định từng mảnh đất cụ thể, dẫn đến chậm trễ ảnh hưởng đến tiến độ giải phóng mặt bằng.
Ông Ấn đặt câu hỏi liệu việc đưa ra bảng giá đất trong dự thảo nghị quyết có thực sự giải quyết triệt để được vấn đề tồn tại trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng hay không, và khẳng định “theo tôi chưa thể giải quyết triệt để được”.
## “Giá đất không kiểm soát được dẫn đến hệ lụy rất lớn”
Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Phạm Đức Ấnh nhấn mạnh: “Giá đất không kiểm soát được dẫn đến hệ lụy rất lớn cho nền kinh tế”. Ông phân tích, nếu Nhà nước định giá đất không sát với thực tế thị trường, khi đền bù người dân thấy thiệt thòi sẽ không chủ động bàn giao đất để giải phóng mặt bằng, dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện.
Cùng với xây dựng bảng giá đất ông Ấn cho rằng, cần có những công cụ điều tiết thông qua cơ chế thuế để kiểm soát giá bất động sản ở mức ổn định. Theo ông, cách tiếp cận này mới có thể giải quyết được bài toán người dân bị thu hồi đất không kỳ vọng là “mình bị thu hồi sau có lợi hơn người thu hồi trước”.
Về một số trường hợp Nhà nước thu hồi đất, đại biểu Phạm Đức Ấn cho rằng cách liệt kê trong dự thảo vẫn chưa đầy đủ, cần mở rộng để phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế – xã hội.
## Đề giao thẩm quyền thu hồi đất cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Phát biểu cùng vấn đề, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng cũng thống nhất với quan điểm cần bổ sung thêm các trường hợp Nhà nước thu hồi đất. Tuy nhiên, theo ông việc quy định “không phù hợp” vì thẩm quyền quyết định vẫn thuộc về Quốc hội, trong khi yêu cầu phát triển như hiện nay sẽ phát sinh nhiều trường hợp mới mà chưa thể lường hết được.
Vì vậy, ông Quảng đề nghị trong dự thảo nghị resolution应该 giao thẩm quyền quyết định các trường hợp Nhà nước thu hồi đất cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tăng tính linh hoạt. Nếu không, theo ông, “chúng ta luôn luôn đi sau thực tiễn”.
## Vấn đề về quy định đồng ý thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường
Về các quy định trong nghị resolution phải bảo đảm tính khả thi, Chánh án TAND tối cao đề cập đến quy định “với dự án khác, nếu được trên 75% người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì được thu hồi đất”.
Ông Quảng bày tỏ phải cân nhắc rất kỹ quy định này về tính khả thi, đặc biệt là tỷ lệ trên 75% và đặt câu hỏi “trên thực tế có người dân nào đồng ý cho thu hồi đất trước khi phê duyệt phương án bồi thường?”.
“Thực tế cho thấy, tâm lý chung của người dân bị thu hồi đất là họ phải xem xét kỹ phương án bồi thường của Nhà nước như thế nào để đảm bảo quyền lợi của mình. Họ chỉ có thể đồng ý sau khi đã biết rõ Nhà nước sẽ bồi thường ra sao”, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh.
## Thẩm quyền quyết định tạm cư khi thu hồi đất
Chánh án Quảng cũng chỉ ra hai điểm không thống nhất về thẩm quyền thu hồi đất trong dự thảo. Cụ thể, tại khoản 4 điều 3, dự thảo nghị quy định UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định việc bố trí tạm cư, thời gian và kinh phí tạm cư cho trường hợp quyết định thu hồi đất khi chưa có phương án bố trí tái định cư.
Trong khi đó, tại khoản 5 điều 3, dự thảo lại quy định Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền quyết định việc thu hồi đất theo tiến độ của dự án đầu tư hoặc theo tiến độ bồi thường, hỗ trợ tái định cư.
“Người quyết định thu hồi đất luôn gắn với trách nhiệm đảm bảo chỗ ở cho người bị thu hồi đất. Tôi cho rằng phải cho UBND cấp xã quyền quyết định ông A và bà B sẽ được tạm cư, thời gian tạm cư, kinh phí tạm cư thì mới thực sự đảm bảo công tác thu hồi đất hiệu quả”, ông Quảng nêu quan điểm.
Theo ông, nếu cấp tỉnh quyết định bố trí tạm cư, còn cấp xã lại đi thu hồi đất, sẽ dẫn đến tình trạng “đùn đẩy, né tránh trách nhiệm”. Để bảo đảm tính đồng bộ, ông đề nghị “ai là người quyết định việc thu hồi đất thì người đó có thẩm quyền quyết định việc tạm cư”.
Tuy nhiên, xét thấy với năng lực hiện nay của cấp xã nếu thực hiện sẽ “rất khó khăn”, Chánh án TAND tối cao cho rằng trước mắt nên giao cho UBND cấp tỉnh có thẩm quyền quyết định vấn đề này.
## “Giá đất chỉ có thể tăng theo thị trường”
Về căn cứ xác định giá đất, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Văn Quảng nhấn mạnh đây là vấn đề rất quan trọng. Ông cho biết, trước đây Việt Nam đã áp dụng 3-4 phương pháp xác định giá đất và gặp nhiều vướng mắc trong thực tiễn. Khi sửa đổi Luật Đất đai, vấn đề này đã được thảo luận rất nhiều. Lần này, Quốc hội đã đi đến thống nhất quan điểm xác định giá đất khi bồi thường, hỗ trợ tái định cư bằng cách lấy bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh.
Theo ông Quảng, cách tiếp cận mới này sẽ giúp kiểm soát giá đất, không để tình trạng “thổi giá” như hiện nay. “Chúng ta cứ tiếp cận theo cách giá đất phải phù hợp với thị trường thì thị trường chỉ cứ đẩy lên thôi chứ làm gì có chuyện thị trường giữ nguyên hoặc giảm xuống”, Chánh án TAND tối cao khẳng định.
Tuy nhiên, ông cũng đề nghị cần có hướng dẫn chi tiết, cụ thể để áp dụng quy định này, bởi các địa phương đang rất băn khoăn về cơ chế thực hiện.
