# Bộ Tài chính bàn về trả góp tiền sử dụng đất
## Giảm áp lực tài chính cho người dân khi chuyển mục đích đất
Trước những kiến nghị từ địa phương và người dân về chính sách cho phép trả góp tiền sử dụng đất để giảm áp lực tài chính, Bộ Tài chính đã có phản hồi chính thức về vấn đề này. Cụ thể, cơ quan này cho biết hiện pháp luật chưa cho phép hình thức trả góp cho khoản thu này, nhưng sẽ xem xét kỹ lưỡng trong quá trình sửa đổi các nghị định liên quan trong thời gian tới.
### Thực trạng áp lực tài chính khi chuyển mục đích đất
Theo phản ánh từ cử tri TP.HCM, giá đất hiện nay đã vượt xa khả năng chi trả của đại đa số người dân với mức thu nhập hiện tại. Thực tế này đã gây ra nhiều hệ lụy, đặc biệt là với những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn khi cần thực hiện các thủ tục tách thửa, xây dựng nhà ở cho con cái nhưng không đủ tài chính để chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở.
Để giải quyết vấn đề này, nhiều cử tri đã kiến nghị các giải pháp thiết thực bao gồm: điều chỉnh lại mức giá chuyển mục đích cho phù hợp hơn với thực tế; nghiên cứu giảm thuế thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng bất động sản; xây dựng chính sách miễn, giảm thuế đối với các hộ gia đình yếu thế; và quan trọng nhất là xem xét cơ chế cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất theo hình thức trả góp với thời hạn dài, giúp họ ổn định chỗ ở lâu dài.
### Pháp luật hiện hành quy định ra sao?
Trả lời các kiến nghị trên, Bộ Tài chính đã chỉ rõ quy định tại Luật Đất đai 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/8/2024). Cụ thể, Khoản 1 Điều 21 quy định: “Khi chuyển mục đích sử dụng đất, người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trả một lần cho cả thời gian thuê bằng mức chênh lệch giữa tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của loại đất sau khi chuyển mục đích và tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của loại đất trước khi chuyển mục đích”.
Tại Điều 8 Nghị định 103/2024 về tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích đối với hộ gia đình, cá nhân, nguyên tắc được áp dụng tương tự Luật Đất đai 2024. Theo đó, hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở phải nộp tiền sử dụng đất bằng chính mức chênh lệch giữa tiền sử dụng đất theo giá đất ở và tiền sử dụng đất theo giá đất nông nghiệp tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích.
### Giá đất tăng cao gây khó khăn cho người dân
Thời gian qua, Bộ Tài chính ghi nhận nhiều phản ánh cho thấy bảng giá đất tại một số địa phương xác định theo Luật Đất đai 2024 đã tăng đột biến so với bảng giá đất cũ (theo Luật Đất đai năm 2013). Đáng chú ý, giá đất ở đã tăng quá cao so với giá đất nông nghiệp, dẫn đến tình trạng khi chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang ở, các hộ gia đình, cá nhân phải đóng khoản tiền sử dụng đất rất lớn, tăng gấp nhiều lần so với trước đây.
Trước thực trạng này, nhiều ý kiến đã đề xuất xem xét điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất trong các trường hợp chuyển mục đích để giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân. Nhận thấy sự cấp thiết của vấn đề, Bộ Tài chính cho biết đã xây dựng và đang khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị quyết đặc thù của Chính phủ về tháo gỡ, xử lý vướng mắc liên quan đến tính tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở. Dự thảo này đang chờ ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp trước khi trình Chính phủ xem xét, quyết định.
### Chính sách miễn, giảm và ghi nợ tiền sử dụng đất
Về kiến nghị cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích theo hình thức trả góp dài hạn, Bộ Tài chính đã nêu rõ: Điều 22 Nghị định 103/2024 (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 8 Điều 1 Nghị định 291/2025) và điểm a khoản 11 Điều 18 Nghị định 101/2024 (được sửa đổi, bổ sung tại điểm a khoản 3 Điều 3 Nghị định 226/2025) đã quy định cụ thể việc người sử dụng đất có thể được ghi nợ tiền sử dụng đất (nếu có nhu cầu) khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất lần đầu, cùng với quy trình và thủ tục ghi nợ.
Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật hiện hành cũng đã có các quy định về miễn, giảm tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho phép chuyển mục đích hoặc cấp giấy chứng nhận nhằm giảm bớt gánh nặng cho người dân khó khăn và các gia đình thuộc diện chính sách.
Cụ thể, Điều 18 và Điều 19 Nghị định 103/2024 quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất trong hạn mức đất ở đối với hộ nghèo, gia đình chính sách và các trường hợp thực sự gặp khó khăn, bao gồm:
– Miễn tiền sử dụng đất đối với thương binh hoặc bệnh binh không còn khả năng lao động
– Hộ gia đình liệt sĩ không còn lao động chính
– Hộ nghèo
– Người dân tộc thiểu số
– Người phải di dời khi Nhà nước thu hồi đất do nguy cơ đe dọa tính mạng
Ngoài ra, chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với đất ở trong hạn mức giao đất ở (bao gồm cả trường hợp giao đất, chuyển mục đích, cấp giấy chứng nhận) cũng được áp dụng cho hộ gia đình, người có công với cách mạng thuộc đối tượng được ưu đãi theo pháp luật về người có công.
Những chính sách này được kỳ vọng sẽ là giải pháp tình thế hữu hiệu trong khi chờ đợi các quy định về trả góp tiền sử dụng đất được ban hành trong tương lai gần, qua đó thực sự giảm bớt áp lực tài chính cho người dân khi thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất.
