Giảm chi phí khi mua bán nhà không cần công chứng
Bộ Công an đang lấy ý kiến về dự thảo bỏ thủ tục công chứng trong giao dịch mua bán nhà, đất đối với các trường hợp đã có dữ liệu số hóa. Đề xuất này nhận được sự ủng hộ của người dân nhưng cũng gây nhiều lo ngại về khoảng trống pháp lý.
Mục lục
Tiết kiệm thời gian và chi phí
Cùng với việc bỏ thủ tục công chứng, dự thảo cũng đề xuất loại bỏ yêu cầu nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân. Đây được xem là bước tiến lớn giúp người dân tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí khi mua bán bất động sản.
Bà P.K.P. (ngụ phường Hiệp Bình, TP.HCM) chia sẻ câu chuyện khi bán căn hộ chung cư. Theo bà, khâu mất nhiều thời gian nhất chính là việc xác nhận tình trạng hôn nhân tại văn phòng công chứng.
“Tôi phải chuẩn bị giấy tờ như sổ hồng, căn cước công dân, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân. Tuy nhiên, tại văn phòng công chứng, giấy xác nhận độc thân của tôi đã được cấp cách đây hai tháng nên công chứng viên ban đầu không đồng ý cho ký hợp đồng,” bà P. kể.
Có thể thấy, thủ tục hiện tại gây nhiều bất tiện cho người dân, đặc biệt khi yêu cầu giấy xác nhận tình trạng hôn nhân thường có hiệu lực trong thời gian ngắn (6 tháng).
Quan điểm từ các chuyên gia
Diễn biến này được một công chứng viên tại Văn phòng công chứng Đ.T.P. (TPHCM) ủng hộ. Theo người này, việc xác nhận tình trạng hôn nhân của các bên là thủ tục mất nhiều thời gian và tiềm ẩn rủi ro pháp lý.
“Có trường hợp người bán khai độc thân nhưng thực tế đã kết hôn, hoặc ly thân nhưng chưa chính thức ly hôn. Nếu xảy ra kiện tụng, hợp đồng mua bán có thể bị tuyên vô hiệu và khi đó văn phòng công chứng phải bồi thường thiệt hại,” công chứng viên này chia sẻ.
Thách thức triển khai
Tuy nhiên, luật sư Đỗ Thanh Lâm (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi triển khai. Ông phân tích:
- Cần có thời gian chuẩn bị về nhân sự và hạ tầng kỹ thuật, không thể nóng vội
- Đảm bảo cơ sở dữ liệu về tình trạng hôn nhân của người dân từ trước đến nay được lưu trữ đầy đủ
- Xây dựng cơ chế chịu trách nhiệm và bồi thường khi cán bộ có sai sót
Đồng quan điểm, luật sư Nguyễn Đăng Tư nhấn mạnh điểm mấu chốt là cơ quan quản lý cần chuẩn bị tốt hệ thống cơ sở dữ liệu, bảo đảm tính đồng bộ và chính xác.
Đề xuất bổ sung quy trình
Bên cạnh đó, luật sư Nguyễn Đăng Tư cũng đề xuất cần bổ sung bước hợp đồng đặt cọc trong quy trình mua bán nhà đất. Đây là một khâu quan trọng nhưng thường bị bỏ qua trong hiện nay.
Vấn đề đặt ra với các trường hợp đặc biệt như:
- Người Việt Nam định cư ở nước ngoài đã mất quốc tịch được thừa kế nhà, đất
- Người sở hữu nhà, đất bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự
Việc chuyển nhượng trong các trường hợp này sẽ được thực hiện ra sao khi không có tài khoản trên hệ thống định danh và xác thực điện tử VNeID?
Kết luận
Mặc dù đề xuất bỏ thủ tục công chứng khi mua bán nhà đất mang lại nhiều lợi ích cho người dân, việc triển khai cần được chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh những rủi ro pháp lý không đáng có, đặc biệt khi nhà, đất là tài sản lớn và có giá trị kinh tế cao.
Việc chuyển đổi số trong lĩnh vực pháp lý giúp giảm phiền hà cho người dân nhưng cần đảm bảo tính pháp lý và an toàn trong xuyên suốt quy trình.
