Giấc mơ nhà xã hội: Đã xa vời
Thành công trong sự nghiệp, một công việc ổn định và tổ ấm ấm cúng – đó là nguyện vọng của bất kỳ ai làm việc tại các đô thị lớn như Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh. Nhưng với những người có thu nhập thấp và người lao động, giấc mơ về một nơi an cư lạc nghiệp vẫn còn xa vời, đặc biệt khi nói đến nhà ở xã hội – giải pháp được kỳ vọng sẽ đáp ứng nhu cầu nhà ở cho đa số người dân.
Làn sóng đô thị hóa và áp dụng dân số tại các thành phố lớn Việt Nam ngày càng gia tăng, kéo theo nhu cầu nhà ở xã hội ngày càng bức thiết. Tuy nhiên, trên thực tế, việc tiếp cận giấc mơ sở hữu một căn nhà xã hội đang trở thành thử thách lớn đối với nhiều người dân.
Tâm sự của chị Bùi Thị Huệ (phường Láng, TP Hà Nội) như một minh chứng cho thực tế đau lòng đó. Hai vợ chồng chị đã gắn bó với thủ đô hơn hai thập kỷ với một quán đồ uống nhỏ. Gia đình 4 người bám trụ trong căn nhà thuê vỏn vẹn 30m². Ước mơ có một ngôi nhà của riêng mình, dù không to lớn nhưng đủ cho cả gia đình, đã là điều chị Huệ luôn hướng đến.
“Chúng tôi đã cố gắng tìm mọi cách để tiếp cận các dự án nhà ở xã hội. Nhưng sau nhiều lần nỗ lực không thành, giờ đây chúng tôi gần như đã mất đi hy vọng”, chị Huệ chia sẻ đầy mệt mỏi.
Theo số liệu thống kê, tính đến cuối tháng 10 năm 2025, cả nước có 696 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai với quy mô gần 640.000 căn. Con số này nghe có vẻ ấn tượng, nhưng khi so với nhu cầu thực tế của hàng triệu người dân đang sinh sống và làm việc tại các đô thị lớn, nó vẫn còn rất hạn chế.
Sự khan hiếm về nguồn cung nhà ở xã hội còn được thể hiện rõ qua thị trường chênh lệch giá. Theo ghi nhận, có không ít đối tượng cò mồi, trung gian lợi dụng tâm lý người mua nhà để thu lợi bất chính. Trong những đoạn tin nhắn trao đổi với người có nhu cầu, các đối tượng này hướng dẫn chi tiết cách đặt cọc hồ sơ với số tiền từ 15 triệu đồng, đặt cọc suất mua 100 triệu đồng và chênh lệch giá tổng cộng lên đến 400 triệu đồng…
“Mức giá này còn cao hơn giá căn nhà xã hội ban đầu”, anh Nguyễn Văn Tâm, một người đã từng tìm mua nhà ở xã hội chia sẻ, “Nhiều người vì ngại lo thủ tục phức tạp, ngại xếp hàng chờ đợi nên đã chấp nhận trả chênh lệch để có được suất mua. Nhưng thực tế, đây là những khoản không hề nhỏ so với thu nhập của chúng tôi”.
Bên cạnh vấn đề cò mồi, giá bán nhà ở xã hội tại các dự án khi thực tế triển khai cũng khiến nhiều người bất ngờ. Điển hình là các dự án tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, mức giá bán dao động từ 20 – 30 triệu đồng/m². Mặc dù người mua được hỗ trợ vay vốn lên đến 50% giá trị căn nhà, nhưng khoản trả góp hàng tháng cùng với các chi phí sinh hoạt khác vẫn trở thành gánh nặng nặng nề, khiến ước mơ sở hữu nhà lại càng thêm xa vời.
Kể từ năm 2005, khi khái niệm “nhà ở xã hội” lần đầu được đưa vào Luật Nhà ở và định hình chính sách dành cho người thu nhập thấp, sau gần hai thập kỷ, việc sở hữu một căn nhà xã hội tại các thành phố lớn vẫn là bài toán nan giải với những người dân thật sự có nhu cầu.
Chính sách nhà ở xã hội ra đời với mục đích cao đẹp – tiếp cận nhà ở cho người dân có thu nhập thấp và trung bình tại các đô thị. Tuy nhiên, trên thực đường, chính sách này vẫn chưa thực sự mang lại hiệu quả như kỳ vọng, khi người dân vẫn đang đối mặt với muôn vàn rào cản từ nguồn cung, thủ tục đến giá cả.
Để hiện thực hóa giấc mơ an cư cho người lao động, các cấp liên quan cần có những giải pháp đồng bộ, thiết thực hơn nữa. Nguồn cung cần được tăng cường, thủ tục cần được đơn giản hóa, và quan trọng nhất là giá nhà ở xã hội cần thực sự ở mức “xã hội”, phù hợp với khả năng tài chính của những người có thu nhập thấp tại các đô thị lớn.
Chỉ khi đó, giấc mơ sở hữu nhà xã hội sẽ không còn là điều xa vời với người dân lao động.
