Giao thông Việt Nam 80 năm: Trường Sơn đến công trình tỷ đô
Trong suốt chặng đường 80 năm phát triển, hạ tầng giao thông Việt Nam đã có những bước chuyển mình ngoạn mục, từ những tuyến đường chiến lược thời chiến như Trường Sơn đến các công trình hiện đại đẳng cấp quốc tế như cầu dây văng, hầm dìm, metro và nhà ga hàng không quy mô lớn. Những công trình biểu tượng này không chỉ thay đổi diện mạo giao thông mà còn rút ngắn khoảng cách vùng miền, thúc đẩy quá trình đô thị hóa và đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế – xã hội của đất nước.
Mục lục
Đường Trường Sơn (Đường mòn Hồ Chí Minh) – Biểu tượng thời chiến
Được xem là một trong những công trình giao thông đặc biệt nhất trong lịch sử Việt Nam, Đường Trường Sơn chính là tuyến hành lang vận tải quân sự quan trọng được mở khi Đoàn 559 thành lập vào ngày 19/5/1959. Tuyến đường này đã đóng vai trò then chốt trong việc nối liền hậu phương miền Bắc với chiến trường miền Nam, trở thành mạng lưới đường bộ – đường mòn quy mô lớn hoạt động bí mật trong thời kỳ chiến tranh. Điểm đặc biệt của công trình này là mang tính quân sự thuần túy, không có “tổng mức vốn đầu tư” theo cách tính của các dự án dân sự thông thường. Đội ngũ chủ lực thực hiện công trình chính là những người lính Bộ đội Trường Sơn thuộc Bộ Quốc phòng, đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Cầu Mỹ Thuận – Tiên phong kỹ thuật cầu dây văng
Khởi công xây dựng vào năm 1997 và chính thức khánh thành vào ngày 21/5/2000, cầu Mỹ Thuận đã tạo nên một dấu ấn quan trọng trong lịch sử cầu đường Việt Nam khi trở thành cây cầu dây văng đầu tiên của cả nước. Cầu được xây dựng bắc qua sông Tiền, kết nối hai tỉnh Tiền Giang và Vĩnh Long, với tổng vốn đầu tư khoảng 90-91 triệu đô la Úc. Nổi bật là sự đồng tài trợ từ Chính phủ Australia và Việt Nam, thể hiện tinh thần hợp tác quốc tế trong phát triển hạ tầng. Cầu Mỹ Thuận không chỉ giải quyết vấn đề giao thông thông suốt giữa hai tỉnh mà còn là minh chứng cho khả năng tiếp thu và làm chủ công nghệ xây cầu hiện đại của Việt Nam.
Cầu Sông Hàn (Đà Nẵng) – Cầu kết nối hiện đại
Khởi công ngày 2/9/1998 và khánh thành vào ngày 29/3/2000, cầu Sông Hàn tại Đà Nẵng đã trở thành một công trình kiến trúc độc đáo với đặc trưng là phần cầu quay có khả năng mở ra để tạo luồng cho tàu thuyền lớn lưu thông trên sông Hàn. Với tổng mức đầu tư khoảng 95 tỷ đồng, công trình do Công ty Hợp doanh Xây lắp & Kinh doanh nhà Quảng Nam–Đà Nẵng làm đơn vị chủ đầu tư. Cầu Sông Hàn không chỉ giải quyết vấn đề giao thông mà còn góp phần tạo nên diện mạo hiện đại cho thành phố Đà Nẵng, trở thành điểm nhấn kiến trúc và biểu tượng của phố biển này.
Hầm đường bộ Hải Vân 1 – Vượt n hiểm trở
Tuyến hầm xuyên núi Hải Vân 1 có tổng chiều dài khoảng 6,3 km, được khánh thành và đưa vào sử dụng vào ngày 5/6/2005. Khi hoàn thành, công trình này được đánh giá là hầm đường bộ lớn nhất và hiện đại nhất khu vực Đông Nam Á. Tổng vốn đầu tư cho dự án lên tới hơn 150 triệu USD, được tài trợ từ nguồn vay ưu đãi của JBIC (Ngân hàng Hợp tác Quốc Nhật Bản). Về phía chủ đầu tư, PMU85 (Tổng quản lý dự án số 85 thuộc Bộ Giao thông Vận tải) đã làm đại diện chủ đầu tư trong suốt quá trình xây dựng. Hầm đường bộ Hải Vân 1 đã khắc phục hoàn toàn đoạn đèo Hải Vân hiểm trở, rút ngắn khoảng cách di chuyển giữa Đà Nẵng và Huế, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội khu vực miền Trung – Tây Nguyên.
Cầu Bãi Cháy (Hạ Long, Quảng Ninh) – Cầu nối vịnh
Khởi công xây dựng vào ngày 18/5/2003 và chính thức khánh thành vào ngày 2/12/2006, cầu Bãi Cháy đã trở thành công trình giao thông quan trọng kết nối khu vực trung tâm thành phố Hạ Long với khu du lịch Bãi Cháy. Cây cầu được thiết kế theo dạng cầu dây văng bê tông dự ứng lực với một mặt phẳng dây độc đáo, vượt qua vịnh Cửa Lục hùng vĩ. Dự án sử dụng nguồn vốn ODA vay ưu đãi từ JBIC với tổng trị giá khoảng 6.804 tỷ yên. Về phía chủ đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải là cơ quan chủ trì, với đại diện quản lý là PMU18 trong suốt quá trình triển khai. Cầu Bãi Cháy không chỉ giải quyết vấn đề giao thông thông suốt mà còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch tại Quảng Ninh, đặc biệt là sau khi Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Hầm Thủ Thiêm – Giải quyết giao thông đô thị
p>Hầm Thủ Thiêm, công trình hầm dìm đầu tiên vượt qua sông Sài Gòn, được thông xe vào ngày 20-21/11/2011. Với tổng chiều dài 1,49 km và chiều rộng 33 m, hầm Thủ Thiêm nằm trên trục Đại lộ Đông Tây, giải quyết bài toán giao thông kết nối hai khu vực quan trọng của Thành phố Hồ Chí Minh. Tổng kinh phí phần hầm ước tính khoảng 189 triệu USD, được tài trợ từ nguồn vốn ODA vay ưu đãi của JICA (Cơ hợp tác Quốc tế Nhật Bản). Về phía chủ đầu tư, UBND TP.HCM/Ban Quản lý dự án Đại lộ Đông–Tây đã trực tiếp triển khai dự án. Hầm Thủ Thiêm đã phá vỡ thế cô lập của khu đô thị mới Thủ Thiêm, tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển đô thị và kinh tế khu vực phía Đông thành phố.
Nhà ga T2 – Sân bay Nội Bài – Cửa ngõ quốc tế hiện đại
Khai thác chính thức vào cuối tháng 12/2014, nhà ga T2 tại Sân bay quốc tế Nội Bài đã nâng cấp đáng kể năng lực tiếp nhận khách quốc tế của Việt Nam. Công trình được thiết kế với kiến trúc độc đáo dạng “cánh chim” tận dụng tối đa ánh sáng tự nhiên, gồm 4 tầng với tổng diện tích xây dựng khoảng 139.000 m². Tổng mức đầu tư cho nhà ga này khoảng 76,1 tỷ yên từ nguồn vốn ODA. Về mặt vận hành, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) là chủ đầu tư và đơn vị khai thác, với dự án do liên danh các nhà thầu Nhật Bản – Việt Nam thực hiện. Nhà ga T2 không chỉ đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về vận tải hàng không mà còn là công trình kiến trúc biểu tượng, thể hiện hình ảnh Việt Nam hiện đại, năng động trên trường quốc tế.
Cầu Nhật Tân (Hà Nội) – Biểu tượng Thủ đô
Khánh thành vào ngày 4/1/2015, cầu Nhật Tân đã trở thành một công trình kiến trúc biểu tượng của Thủ đô Hà Nội với thiết kế ấn tượng gồm 5 tháp A và 5 nhịp dây văng liên tiếp. Cây cầu mang ý nghĩa đặc biệt khi tượng trưng cho 5 cửa ô cổ của kinh thành Thăng Long xưa nay. Tổng mức đầu tư cho dự án lên tới 13.626 tỷ đồng, với nguồn vốn vay ưu đãi từ JBIC/JIDA và vốn đối ứng của Việt Nam. Về phía chủ đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải là cơ quan chủ trì, với đại diện là các PMU qua từng thời kỳ. Cầu Nhật Tân không chỉ giải quyết vấn đề giao thông thông suốt từ sân bay Nội Bài vào trung tâm Hà Nội mà còn trở thành công trình kiến trúc nghệ thuật, góp phần làm đẹp thêm cảnh quan Thủ đô.
Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông – Kỷ nguyên giao thông công cộng
p>Chính thức vận hành thương mại từ ngày 6/11/2021, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong phát triển hệ thống giao thông công cộng của Việt Nam. Tuyến đường sắt có tổng chiều dài 13 km với 12 ga được xây dựng trên cao, kết nối hai quận trung tâm của Hà Nội. Tổng mức đầu tư cho dự án khoảng 868 triệu USD (đã điều chỉnh), với nguồn vốn vay từ Chính phủ Trung Quốc. Về phía chủ đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải/PMU Đường sắt đã làm chủ đầu tư trong giai đoạn xây dựng, sau đó bàn giao cho Thành phố Hà Nội để vận hành. Tuyến đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông đã góp phần giảm tải giao thông đường bộ, giảm ô nhiễm môi trường và tạo thói quen đi lại bằng phương tiện công cộng của người dân Thủ đô.
Nhà ga T3 – Sân bay Tân Sơn Nhất – Cửa ngõ hàng không phía Nam
Dự kiến được khánh thành và đưa vào khai thác vào tháng 4/2025, đúng dịp kỷ niệm 30/4, nhà ga T3 tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất sẽ trở thành công trình giao thông hàng không hiện đại và quy mô nhất Việt Nam. Nhà ga có công thiết kế 20 triệu khách/năm, với tổng diện tích khoảng 112.500 m², được trang bị 25 cửa an ninh và 90 quầy thủ tục. Tổng vốn đầu tư cho dự án khoảng 11.000 tỷ đồng, với Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) làm chủ đầu tư. Khi hoàn thành, nhà ga T3 không chỉ đáp ứng nhu cầu vận tải hàng không ngày càng tăng của khu vực phía Nam mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành hàng không Việt Nam trên trường quốc tế.
Hành trình 80 năm phát triển hạ tầng giao thông Việt Nam đã chứng minh những nỗ lực không ngừng của đất nước trong việc xây dựng hệ thống giao thông ngày càng hiện đại, đồng bộ. Từ những con đường thời gian chiến đấu gian khổ, Việt Nam đã xây dựng được hệ thống giao thông đa dạng, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội và hội nhập quốc tế. Những công trình giao thông biểu tượng không chỉ là niềm tự hào của ngành xây dựng mà còn là minh chứng cho sự phát triển vượt bậc của đất nước trong thời bình.
