Lo ngại về cơ chế hậu kiểm khi bỏ giấy phép xây dựng
Việc Bộ Xây dựng đề xuất bỏ giấy phép xây dựng đặt ra nhiều câu hỏi về cơ chế hậu kiểm hiệu quả, nhất là khi các chuyên gia cảnh báo rủi ro từ sự thiếu rõ ràng trong quy định.
Mục lục
Những băn khoăn từ phía chuyên gia
Tại hội thảo trực tuyến của Trung tâm Trọng tài Thương nhân Việt Nam (VTA) ngày 06/06, Luật sư Hà Ngọc Hải nhận định, việc chuyển từ mô hình tiền kiểm sang hậu kiểm trong xây dựng là xu hướng cần thiết. Tuy nhiên, cơ chế này cần được làm rõ để đảm bảo hiệu quả.
Ông Hải giải thích: “Hiện nay, nhà đầu tư phải trình thiết kế cơ sở, kỹ thuật để xin giấy phép trước khi xây dựng. Sau khi hoàn công, công trình được đối chiếu với giấy phép đã cấp. Nếu chuyển sang hậu kiểm, vấn đề đặt ra là cách xác định công trình có đúng quy hoạch, mật độ xây dựng hay không.”
Theo ông, sự thiếu nhất quán trong cách hiểu quy định giữa cơ quan nhà nước, kiến trúc sư và chủ đầu tư có thể dẫn đến tranh chấp. “Một sai sót khi công trình đã xây dựng xong sẽ tốn kém chi phí khắc phục. Do đó, cần có cơ chế pháp lý rõ ràng để dự đoán trước các tình huống”, luật sư nhấn mạnh.
Thách thức trong công tác quản lý
Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Hoàng Chương cho rằng quy hoạch tỷ lệ 1/500 hiện chưa đủ chi tiết để thay thế giấy phép xây dựng. Ông nêu ví dụ: “Nếu chủ đầu tư hiểu một kiểu, cơ quan quản lý hiểu kiểu khác, việc điều chỉnh những tòa nhà đã xây sẽ cực kỳ phức tạp, không đơn giản như nhà ở riêng lẻ.”
Trước đó, tại họp báo Chính phủ tháng 5, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy khẳng định bộ đang rà soát để đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Cụ thể, Bộ sẽ:
- Xem xét cắt giảm thủ tục từ các văn bản pháp luật hiện hành
- Đánh giá tác động khi bỏ giấy phép xây dựng
- Hiệu chỉnh Luật Xây dựng và dự kiến hoàn thiện trong năm 2025
Cân bằng giữa thuận lợi và quản lý
Ông Huy cho biết tại các khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500, Bộ Xây dựng có thể bỏ ngay thủ tục cấp phép. “Chúng tôi đang nghiên cứu mô hình quản lý bằng thiết kế đô thị thay vì cấp phép riêng lẻ”, ông chia sẻ.
Tuy nhiên, thứ trưởng thừa nhận thách thức trong việc bảo đảm quyền lợi các hộ dân lân cận khi bỏ giấy phép. “Trong điều kiện đô thị đông đúc, việc quản lý các mảnh đất nhỏ hợp thửa là bài toán không dễ. Bộ sẽ tiếp tục đánh giá để đưa ra giải pháp tối ưu”, ông khẳng định.
