Lời Giải Cho Bài Toán Nhà Ở Xã Hội: Đổi Mới Tư Duy Quản Lý
Mục lục
Thách Thức Từ Quỹ Đất, Thủ Tục Đến Chính Sách
Dù Đề án 1 triệu căn nhà ở xã hội (NƠXH) giai đoạn 2021-2030 đã có những bước tiến nhất định, kết quả thực tế vẫn còn xa vời với mục tiêu đề ra. Ba rào cản chính được Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) chỉ ra bao gồm: quỹ đất hạn chế, thủ tục phức tạp và nguồn vốn chưa phù hợp.
Tại nhiều địa phương, việc bố trí quỹ đất cho NƠXH còn bất cập – hoặc thiếu hạ tầng đồng bộ hoặc không đáp ứng nhu cầu thực tế. Điều này buộc doanh nghiệp phải tự tìm kiếm đất, tự giải phóng mặt bằng, làm tăng chi phí đầu tư và giảm tính hấp dẫn của phân khúc vốn đã ít lợi nhuận.
Vướng Mắc Từ Khâu Thủ Tục Đến Tiếp Cận Vốn
Quy trình phê duyệt dự án NƠXH hiện phức tạp hơn cả nhà ở thương mại, từ thẩm định giá bán đến phê duyệt đối tượng thụ hưởng. Thiếu cơ chế ưu tiên rõ ràng khiến nhà đầu tư ngần ngại tham gia, trong khi người có nhu cầu thật sự khó tiếp cận.
Gói tín dụng 120.000 tỷ đồng của Chính phủ cũng chưa phát huy hiệu quả do lãi suất cao và thời hạn vay ngắn. Các nguồn vốn trung-dài hạn từ ngân sách hay quỹ đầu tư vẫn thiếu vắng, khiến bài toán tài chính cho NƠXH chưa có lời giải bền vững.
Đề Xuất Giải Pháp Đột Phá Từ VARS
VARS kiến nghị năm giải pháp cốt lõi:
- Quy hoạch quỹ đất chủ động: Lồng ghép chỉ tiêu NƠXH vào quy hoạch hàng năm, áp dụng cơ chế BT, PPP để tạo quỹ đất sạch
- Cải cách thủ tục: Rút ngắn quy trình, cho phép chỉ định thầu minh bạch và chuyển sang cơ chế hậu kiểm
- Đa dạng nguồn vốn: Thành lập quỹ phát triển NƠXH từ ngân sách, khu công nghiệp và doanh nghiệp
- Tiếp cận linh hoạt: Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, áp dụng cơ chế hậu kiểm cho đối tượng thụ hưởng
- Vai trò chủ đạo: Nhà nước cần dẫn dắt thay vì để thị trường tự điều chỉnh
Theo VARS, chỉ khi coi NƠXH là nhiệm vụ bắt buộc trong chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, với cơ chế vận hành minh bạch và bền vững, mục tiêu 1 triệu căn mới có thể thành hiện thực.
Bài toán nhà ở cho người thu nhập thấp đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền các cấp, nơi cần xác định rõ vai trò kiến tạo thay vì thụ động chờ đợi thị trường.
